ارزیابی مهمترین فاکتورهای مؤثر بر فرسایش آبکندی در مناطق خشک و نیمه خشک استان ایلام

Authors

جواد میرزایی

javad mirzaei ilam universityدانشگاه ایلام، دانشکده کشاورزی، گروه جنگلداری فرهاد نورمحمدی

farhad nourmohammadi watershed management group, agriculture college, lorestan universityدانشگاه لرستان، دانشکده کشاورزی، گروه مرتع و آبخیزداری علی یوسفی

ali yousefi ilam universityدانشگاه ایلام، دانشکده کشاورزی، گروه جنگلداری

abstract

یکی از مهمترین انواع فرسایش آبی، فرسایش آبکندی است که در آن حجم زیادی از خاک شسته می شود. فرسایش آبکندی علاوه بر تولید رسوب زیاد و در نتیجه پرشدن سدها و مخازن، محدوده وسیعی از اراضی را غیرقابل استفاده نموده و سیمای کلی زمین را تغییر می دهد. در این تحقیق با توجه به اهمیت فرسایش آبکندی در استان ایلام، تأثیر عوامل محیطی و بیولوژیک بر این نوع فرسایش، در سه منطقه خشک و نیمه خشک دهلران، مهران (صالح آباد) و ایلام (چوار) مورد بررسی قرار گرفت. پس از تعیین مناطق عمده آبکندی، به منظور مطالعات میدانی در این مناطق، نوع آبکندها مشخص گردید. سپس فاکتورهای شیب، جهت، مساحت حوزه زهکشی، ارتفاع از سطح دریا، کاربری اراضی، درصد پوشش و سنگ ریزه ثبت شد. خصوصیات مختلف آبکند شامل طول، عمق، عرض بالا و پایین و ارتفاع رأس و همچنین نمونه های خاک در دو افق سطحی و عمقی در دیواره آبکندها برداشت شد. جهت بررسی تأثیر فاکتورهای مختلف بر فرسایش آبکندی، از آزمون های چند جمله ای دانکن و پیرسون، همچنین جهت تعیین مهم ترین فاکتورهای تأثیرگذار بر فرسایش آبکندی از آنالیزهای چند متغیره استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد که شیب و ارتفاع از سطح دریا بر فرسایش آبکندی تأثیر معناداری داشته به طوریکه بیشترین فرسایش در طبقه شیب 15 – 10 درصد و در ارتفاعات پایین می باشد اما جهت جغرافیایی تاثیر چندانی بر فرسایش آبکندی نداشته است. علاوه بر این، بیشترین میزان فرسایش در کاربری کشاورزی و کمترین آن در کاربری جنگل و از بین عوامل فیزیکی و شیمیایی نیز پارامترهای شن سطحی،ec  سطحی همبستگی مثبت و درصد پوشش همبستگی منفی با فرسایش آبکندی داشت. از خصوصیات حوزه زهکشی آبکند نیز مساحت حوزه در فرسایش آبکندی مؤثر بود. بر اساس نتایج این تحقیق عوامل شن سطحی، عمق آبکند و مساحت حوزه از مهمترین عوامل تأثیر گذار بر فرسایش آبکندی هستند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

رابطه بین حدود آتربرگ وضریب فرسایش بین شیاری در مناطق نیمه خشک استان آذربایجان شرقی

حدود آتربرگ شاخص‏های رطوبتی از خاک می‏باشند که قوام خاک را در حالت‏های مختلف رطوبتی نشان می‏دهند. تحقیق حاضر برای بررسی رابطه فرسایش بین شیاری و حدود آتربرگ در برخی خاک‏های استان انجام شد. برای این منظور 26 نمونه با تفرق بالای ویژگی‌های خاک از چهار منطقه استان آذربایجان‏شرقی جمع‏آوری و برخی ویژگی‌های آن‏ها از جمله توزیع اندازه ذرات رس و سیلت به‌روش هیدرومتری و توزیع اندازه ذرات بخش شن به‌روش ال...

full text

ارزیابی ساختار و عملکرد قطعات گیاهی اکوسیستم مرتع در مناطق خشک و نیمه خشک

اکوسیستم مرتعی از قطعات متنوعی تشکیل شده است که میزان عملکرد هر یک از آنها با یکدیگر تفاوت می‌کند. خصوصیات ساختاری و عملکردی قطعات مرتعی در اثر فعالیت‌های مدیریتی تغییر کرده و از این خصوصیات می توان برای تفسیر آثار مدیریت استفاده کرد. شخم اراضی و نیز شدت چرا از مهمترین عوامل تخریب کننده مرتع بوده و باعث کاهش عملکرد مرتع می‌شوند. برای مقایسه قطعات با یکدیگر و بررسی تغییرات آنها در اثر فعالیت‌های...

full text

ارزیابی ساختار تنوع زیستی سیستم‌‌های طبیعی مناطق خشک و نیمه خشک: (گیاهان و بندپایان)

گیاهان و بندپایان اجزای اصلی تنوع زیستی اکوسیستم‌‌ها هستند. برای ارزیابی ساختار تنوع زیستی گیاهان و بندپایان در سیستم‌‌های طبیعی مناطق خشک و نیمه خشک، مطالعه‌ای در سه منقطه از استان‌های خراسان رضوی و شمالی انجام شد. در هر منطقه 10 واحد از سیستم‌‌های طبیعی به عنوان تکرارهای آزمایش انتخاب گردیده و نمونه برداری‌ها در این واحدها انجام شد. نمونه برداری گیاهان با استفاده از قطعات نمونه و نمونه برداری...

full text

مکان یابی سدهای زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه خشک غرب ایران (مطالعه موردی: مهران، استان ایلام)

در اغلب نقاط ایران که دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است، مدیریت منابع آب زیرزمینی از اولویت خاصی برخوردار است. یکی از راه های مفید در تأمین آب مورد نیاز بخش های مختلف در این مناطق و مقابله با بحران خشکسالی، کمک به افزایش ذخایر آب زیرزمینی است. موضوع اصلی این تحقیق مکان یابی سدهای زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه خشک در غرب ایران می باشد. اولین و مهم­ترین مرحله در احداث یک سد زیرزمینی شناسایی مکان مناس...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های فرسایش محیطی

جلد ۴، شماره ۱، صفحات ۱۷-۲۸

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023